Tỷ lệ thất nghiệp ở thanh niên Trung Quốc gia tăng tạo ra tầng lớp lao động mới: 'Những đứa trẻ hư hỏng'

Sinh viên Trung Quốc chấp nhận công việc lương thấp, sống bằng lương hưu của cha mẹ

Ngày 21/8 Reuters đưa tin, tỷ lệ thất nghiệp gia tăng ở Trung Quốc đang đẩy hàng triệu sinh viên tốt nghiệp đại học vào tình thế khó khăn, một số buộc phải chấp nhận công việc lương thấp hoặc thậm chí sống bằng lương hưu của cha mẹ, một hoàn cảnh đã tạo ra một tầng lớp lao động mới là "những đứa trẻ hư hỏng".

Cụm từ "những đứa trẻ hư hỏng" đã trở thành một thuật ngữ thông dụng trên mạng xã hội trong năm nay, gợi liên tưởng đến cụm từ "những tòa nhà mục nát" dùng để chỉ hàng chục triệu ngôi nhà dang dở đã gây ảnh hưởng đến nền kinh tế Trung Quốc kể từ năm 2021.

Năm 2024, một số lượng kỷ lục sinh viên tốt nghiệp đại học đang săn lùng việc làm trong thị trường lao động đang suy thoái do sự gián đoạn do COVID-19 gây ra cũng như các biện pháp siết chặt quản lý đối với các lĩnh vực tài chính, công nghệ và giáo dục của đất nước.

Tỷ lệ thất nghiệp của khoảng 100 triệu thanh thiếu niên Trung Quốc trong độ tuổi 16-24 đã tăng lên trên 20% lần đầu tiên vào tháng 4/2023. Khi đạt mức cao nhất mọi thời đại là 21,3% vào tháng 6/2023, các quan chức đã đột ngột đình chỉ chuỗi dữ liệu để đánh giá lại cách biên soạn số liệu.

Một năm sau, tình trạng thất nghiệp ở thanh niên vẫn là vấn đề đau đầu, với tỷ lệ thất nghiệp tăng vọt lên mức cao nhất năm 2024 là 17,1% vào tháng 7, khi 11,79 triệu sinh viên tốt nghiệp vào mùa hè này trong một nền kinh tế vẫn đang chịu ảnh hưởng nặng nề bởi cuộc khủng hoảng bất động sản .

Chủ tịch Tập Cận Bình đã nhiều lần nhấn mạnh rằng việc tìm kiếm việc làm cho người trẻ vẫn là ưu tiên hàng đầu. Chính phủ đã kêu gọi nhiều kênh hơn để thanh niên tiếp cận với các nhà tuyển dụng tiềm năng, chẳng hạn như hội chợ việc làm, và đã đưa ra các chính sách hỗ trợ kinh doanh để giúp thúc đẩy việc tuyển dụng.

Theo Yun Zhou, phó giáo sư xã hội học tại Đại học Michigan, cho biết: "Đối với nhiều sinh viên tốt nghiệp đại học Trung Quốc, triển vọng nghề nghiệp tốt hơn, sự thăng tiến trong xã hội, viễn cảnh cuộc sống tươi sáng hơn. Tất cả những điều mà tấm bằng đại học từng hứa hẹn giờ đây ngày càng trở nên khó nắm bắt".

Một số thanh niên thất nghiệp đã trở về quê hương để trở thành "những đứa trẻ toàn thời gian", sống dựa vào tiền lương hưu và tiền tiết kiệm của cha mẹ. Ngay cả những người có bằng sau đại học cũng không thoát khỏi tình trạng này.

Sau nhiều năm leo lên nấc thang học thuật cực kỳ cạnh tranh của Trung Quốc, những "đứa trẻ hư" nhận ra rằng trình độ của chúng không đủ để đảm bảo việc làm trong một nền kinh tế ảm đạm.

Các lựa chọn của họ bị hạn chế. Hoặc là họ cắt giảm kỳ vọng về những công việc lương cao hoặc tìm bất kỳ công việc nào để kiếm sống. Một số người cũng đã chuyển sang phạm tội .

Trung Quốc khảo sát tỷ lệ thất nghiệp của những người từ 16 đến 24 tuổi, không bao gồm sinh viên, đã tăng lên 17,1% trong tháng 7 từ mức 13,2% của tháng trước khi các nhà tuyển dụng trong nền kinh tế trị giá 19 nghìn tỷ USD mờ nhạt ngừng tuyển dụng 25%

Theo đó, Zephyr Cao đã lấy bằng thạc sĩ từ trường Đại học Ngoại giao Trung Quốc danh tiếng ở Bắc Kinh vào năm ngoái. Hiện Zephyr Cao đã 27 tuổi và trở về quê nhà Hà Bắc, Cao đã ngừng tìm kiếm công việc toàn thời gian sau khi mức lương thấp hơn mong đợi khiến anh nghi ngờ giá trị của việc học.

"Nếu tôi làm việc ba hoặc bốn năm sau khi tốt nghiệp đại học, mức lương của tôi có thể sẽ tương đương với mức lương hiện tại của tôi khi có bằng thạc sĩ", Cao cho biết.

Cao cho biết anh đang cân nhắc việc theo đuổi chương trình tiến sĩ với hy vọng triển vọng của anh sẽ cải thiện sau một vài năm nữa.

Amada Chen, sinh viên mới tốt nghiệp Đại học Y khoa Trung Quốc Hồ Bắc, đã nghỉ việc bán hàng tại một doanh nghiệp nhà nước vào tuần trước chỉ sau một tháng làm việc.

Cô đổ lỗi cho quyết định của mình về văn hóa làm việc độc hại và kỳ vọng không thực tế của ông chủ. Trong 15 ngày đầu tiên của thời gian thử việc, cô cũng chỉ nhận được 60 nhân dân tệ (8,40 đô la) một ngày mặc dù phải làm việc 12 giờ mỗi ngày.

"Tôi đã khóc suốt một tuần liền ngày nào cũng vậy", cô nói.

Chen muốn trở thành một thanh tra chất lượng hoặc một nhà nghiên cứu, những công việc mà cô nghĩ sẽ phù hợp với kỹ năng của mình với chuyên ngành y học cổ truyền Trung Quốc. Nhưng sau hơn 130 lá đơn xin việc, cô chỉ nhận được lời mời làm việc chủ yếu ở bộ phận bán hàng hoặc thương mại điện tử.

Chen cho biết cô đang xem xét lại con đường sự nghiệp của mình và có thể chuyển sang nghề người mẫu.

Những người tìm việc chen chúc tại hội chợ việc làm ở Quảng trường Giải phóng tại Thạch Gia Trang, tỉnh Hà Bắc, Trung Quốc ngày 25 tháng 2 năm 2018. Ảnh REUTERS/Jason Lee

Triển vọng không chắc chắn

Tình trạng thất nghiệp ở nhóm sinh viên tốt nghiệp đại học không phải là chưa có tiền lệ.

Vào năm 1999, Trung Quốc đã mở rộng đáng kể năng lực tuyển sinh của các trường đại học nhằm mục đích đào tạo lực lượng lao động có trình độ cao hơn để thúc đẩy nền kinh tế đang phát triển nhanh chóng của mình.

Nhưng nguồn cung sinh viên tốt nghiệp vẫn vượt quá số việc làm, với việc các nhà chức trách bày tỏ lo ngại vào năm 2007 về tình trạng thiếu việc làm, một vấn đề đã lắng xuống nhưng không bao giờ biến mất hoàn toàn., mở tab mớikhi ngày càng nhiều thanh niên có bằng cấp bước vào thị trường.

Triển vọng vẫn chưa chắc chắn ngay cả khi chuyên ngành của sinh viên phù hợp với nhu cầu của thị trường.

Năm nay, Shou Chen đã hoàn thành năm thứ ba chuyên ngành trí tuệ nhân tạo tại Đại học Bưu chính Viễn thông Bắc Kinh.

Tuy nhiên, Chen vẫn chưa tìm được vị trí thực tập sau hơn chục lần nộp đơn và vẫn bi quan về thị trường việc làm.

"Có thể còn tệ hơn nữa", bà nói. "Rốt cuộc, sẽ có ngày càng nhiều người (trong lĩnh vực này)".

Theo một nghiên cứu được công bố vào tháng 6 bởi Tạp chí Nghiên cứu Giáo dục Đại học Trung Quốc, một tạp chí trực thuộc Bộ Giáo dục, nguồn cung sinh viên đại học sẽ vượt quá nhu cầu từ năm 2024 đến năm 2037, sau đó tác động của tỷ lệ sinh giảm sẽ diễn ra và thu hẹp đáng kể khoảng cách này.

Theo dự báo, số lượng sinh viên mới tốt nghiệp đại học có thể đạt đỉnh vào khoảng 18 triệu vào năm 2034.