Toàn cảnh kinh tế toàn cầu ngay sau khi Trump 'mạnh tay' áp thuế quan

Trump áp thuế quan kiểu "có đi có lại" - Tất cả mới chỉ là khởi đầu

Các biện pháp thuế quan mới được Tổng thống Donald Trump công bố vào thứ Tư đã gây chấn động thị trường toàn cầu, dấy lên mối lo ngại rằng mức thuế mạnh tay này sẽ làm chậm tăng trưởng, giảm lợi nhuận doanh nghiệp và đẩy lạm phát tăng cao. Một nhà phân tích đã gọi đây là “kịch bản tồi tệ nhất” đối với thị trường.

Kể từ khi Trump nhậm chức, thị trường toàn cầu đã liên tục bị ảnh hưởng bởi các phát biểu và hành động của ông, làm gia tăng nguy cơ chiến tranh thương mại. Những khoản thuế mới này hiện thực hóa các lo ngại đó.

Ông Trump áp dụng mức thuế cơ bản 10% đối với tất cả hàng nhập khẩu, cùng mức thuế cao hơn nữa đối với một số đối tác thương mại lớn nhất của Mỹ. Tổng thể các biện pháp này tạo ra rào cản mới quanh nền kinh tế tiêu dùng lớn nhất thế giới, đảo ngược quá trình tự do hóa thương mại kéo dài nhiều thập kỷ kể từ Thế chiến thứ hai.

Các mức thuế này sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 9/4, nhắm vào khoảng 60 quốc gia. Trước đó, ông Trump đã áp đặt các mức thuế lên nhôm, thép và ô tô, đồng thời tăng mạnh thuế đối với tất cả hàng hóa từ Trung Quốc.

Trong các cuộc phỏng vấn, nhiều nhà đầu tư và chuyên gia phân tích cho biết, những phát biểu xoay quanh việc áp thuế đã gây suy giảm kinh tế, tác động tiêu cực đến tâm lý người tiêu dùng và doanh nghiệp. Hiện vẫn chưa rõ các đối tác thương mại sẽ phản ứng ra sao.

Việc công bố mức thuế vào thứ Tư mới chỉ là khởi đầu, dự kiến sẽ còn nhiều tháng đàm phán và bất ổn kéo dài phía trước.

Điều này tạo ra tâm lý tiêu cực về tương lai, làm trì trệ các dự án đầu tư, ảnh hưởng tới quan điểm của các CEO về thị trường và nền kinh tế.

Tại Mỹ, các hợp đồng tương lai chứng khoán đã giảm mạnh ngay khi ông Trump công bố chính sách, với S&P 500 E-minis giảm 3,5%. Trên thị trường tiền tệ, đồng USD giảm 0,9% so với yen Nhật, xuống còn 148 yen/USD; peso Mexico giảm khoảng 0,4%. Giá các tài sản trú ẩn an toàn như vàng và trái phiếu kho bạc Mỹ tăng lên.

Đây là kịch bản tồi tệ nhất mà thị trường dự đoán, đủ để đẩy Mỹ vào suy thoái, và đó là lý do thị trường tương lai đang rất yếu.

Trong bài phát biểu tại Vườn Hồng Nhà Trắng, Trump mô tả các biện pháp thuế quan này là nhằm đảm bảo “công bằng”, khẳng định rằng đây là động thái “có đi có lại”, đáp trả các loại thuế quan và rào cản phi thuế quan áp dụng với hàng hóa Mỹ. “Trong nhiều trường hợp, bạn bè còn tệ hơn cả kẻ thù khi nói về thương mại,” Trump nói, gọi đây là một “tuyên bố độc lập”.

Ban đầu, khi Trump mới phát biểu, các nhà đầu tư chỉ chú ý vào mức thuế cơ bản 10%, thấp hơn dự đoán ban đầu. Nhưng sau đó ông công bố mức thuế cao hơn rất nhiều đối với một số đối tác thương mại lớn nhất, trong đó có cả các nước láng giềng và đối tác lớn của Trung Quốc như Bangladesh, Việt Nam, Lào và Campuchia.

Một số tập đoàn đa quốc gia trước đây từng chuyển chuỗi cung ứng sang những quốc gia này để tránh căng thẳng Mỹ - Trung dưới thời Trump. Các quỹ đầu tư ETF đại diện cho thị trường các nước này niêm yết tại New York ngay lập tức giảm mạnh.

Các nhà phân tích cho rằng các đối tác thương mại của Mỹ sẽ sớm đưa ra các biện pháp đáp trả, dẫn đến giá hàng hóa, từ xe đạp đến rượu vang, sẽ tăng mạnh.

Chúng ta mới chỉ nghe từ phía Mỹ. Còn phía bên kia là các nước khác sẽ phản ứng ra sao. Phản ứng đó sẽ quyết định lớn tới cách thị trường cuối cùng tiêu hóa thông tin hôm nay.

Don Calcagni, giám đốc đầu tư của Mercer Advisors, cảnh báo thuế quan này là điềm báo xấu cho kinh tế toàn cầu: “Chúng ta đang ở giai đoạn rất sớm trong một thứ rất có thể biến thành chiến tranh thương mại toàn cầu nghiêm trọng.”

Chứng khoán lao dốc, ngành công nghệ bị ảnh hưởng mạnh nhất

Những diễn biến này xuất hiện vào đúng thời điểm quan trọng với giới đầu tư chứng khoán Mỹ. Giữa tháng 3, chỉ số S&P 500 xác nhận đã điều chỉnh khi giảm 10% từ mức đỉnh gần đây. Hiện tại, chỉ số này đóng cửa phiên giao dịch thường lệ ngày thứ Tư giảm 8% so với mức cao kỷ lục hồi tháng 2.

Thị trường chứng khoán lao dốc và giới đầu tư ồ ạt chuyển sang các tài sản an toàn như trái phiếu, vàng và đồng yen vào thứ Năm.

Lĩnh vực công nghệ chịu ảnh hưởng nghiêm trọng nhất khi các trung tâm sản xuất công nghiệp ở Trung Quốc và Đài Loan bị đánh thuế mới trên 30%, nâng tổng mức thuế quan với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc lên tới 54%.

Mức thuế quan hiệu quả của Mỹ trên toàn bộ hàng nhập khẩu hiện đang ở mức cao nhất trong hơn một thế kỷ.

Hợp đồng tương lai Nasdaq giảm mạnh 3,3%; trong phiên giao dịch ngoài giờ, khoảng 760 tỷ USD giá trị vốn hóa đã bị thổi bay khỏi nhóm “Magnificent Seven”, nhóm bảy công ty công nghệ lớn nhất nước Mỹ. Cổ phiếu Apple chịu ảnh hưởng nặng nhất, giảm gần 7% do iPhone chủ yếu được sản xuất tại Trung Quốc.

Hợp đồng tương lai S&P 500 giảm 2,7%; FTSE giảm 1,6%; các hợp đồng tương lai tại châu Âu giảm gần 2%.

Chỉ số Nikkei của Nhật giảm 2,8%, chạm mức thấp nhất trong tám tháng qua. Hầu như toàn bộ cổ phiếu trong chỉ số này đều giảm mạnh, đặc biệt là nhóm công ty vận tải biển, ngân hàng, bảo hiểm và xuất khẩu.

Chỉ số MSCI chứng khoán châu Á-Thái Bình Dương không bao gồm Nhật Bản giảm hơn 1%.

Lợi suất trái phiếu Kho bạc Mỹ kỳ hạn 10 năm giảm 14 điểm cơ bản xuống mức thấp nhất trong năm tháng qua, đạt 4,04%. Các nhà đầu tư đang lo ngại về tăng trưởng chậm lại tại Mỹ, dẫn đến kỳ vọng Cục Dự trữ Liên bang (Fed) sẽ phải cắt giảm lãi suất trong các tháng tới.

Các mức thuế này rộng khắp và cao hơn nhiều so với dự kiến của chúng tôi. Trước đây, mọi người nghĩ rằng một khi mọi thứ rõ ràng thì thị trường sẽ tích cực hơn. Nhưng giờ đây, khi tình hình đã rõ ràng, không ai thích những gì họ đang nhìn thấy.

Thị trường Trung Quốc mở cửa trong tâm lý tiêu cực, chỉ số blue-chip CSI300 giảm 0,24%, chỉ số Shanghai Composite giảm 0,1%. Chỉ số Hang Seng của Hong Kong giảm 1,6%.

Chỉ số Kospi của Hàn Quốc giảm 2%. Quỹ ETF Van Eck Vietnam giảm hơn 8% trong giao dịch ngoài giờ. Chứng khoán Úc giảm 2%. Thị trường Đài Loan đóng cửa do nghỉ lễ.

Đồng nhân dân tệ của Trung Quốc mất giá mạnh nhất kể từ ngày 13 tháng 2, ở mức 7,3060 nhân dân tệ/USD, trong khi đồng nhân dân tệ ở thị trường nước ngoài cũng giảm xuống mức thấp nhất trong hai tháng.

Giá trái phiếu chính phủ Nhật Bản kỳ hạn 10 năm tăng mạnh nhất trong tám tháng qua.

Các biện pháp thuế quan công bố hôm nay tạo ra rủi ro đáng kể đối với thương mại toàn cầu. Các chuỗi cung ứng tại Đông Á chịu áp lực đặc biệt lớn.

Đồng đô la Mỹ tăng giá so với hầu hết các đồng tiền châu Á trong một phiên giao dịch đầy biến động, ngoại trừ đồng yen Nhật, vốn được coi là tài sản trú ẩn, tăng giá mạnh lên mức 148 yen đổi một USD.

Trump cũng đóng lại lỗ hổng vận chuyển các gói hàng giá trị thấp từ Trung Quốc, động thái được dự đoán sẽ gây thiệt hại lớn cho các công ty bán lẻ trực tuyến khổng lồ tại nước này.

Đồng USD giảm giá khi nhà đầu tư tìm đến tài sản an toàn

Đồng USD giảm giá mạnh trong phiên giao dịch thứ Năm, trong khi đồng euro tăng, sau khi Tổng thống Donald Trump công bố các mức thuế quan mới khắc nghiệt hơn dự kiến nhắm vào các đối tác thương mại của Mỹ, gây chấn động thị trường và khiến nhà đầu tư chuyển hướng sang các tài sản an toàn như yen Nhật và franc Thụy Sĩ.

Thị trường đang trong trạng thái né tránh rủi ro và đang định giá cho tăng trưởng kinh tế toàn cầu chậm lại. Trong những ngày tới, vấn đề chính là liệu các đối tác thương mại có cơ hội đàm phán lại các mức thuế này hay không, và nguy cơ xuất hiện thêm các hạn chế thương mại khác.

Đồng đô la Úc nhạy cảm với rủi ro giảm 0,4% xuống còn 0,6274 USD/AUD, trong khi đồng đô la New Zealand giảm 0,12% xuống 0,5738 USD/NZD.

Các mức thuế mới khiến nhà đầu tư tìm kiếm tài sản trú ẩn truyền thống là đồng yen Nhật và franc Thụy Sĩ. Đồng yen Nhật mạnh lên gần 1%, đạt mức 147,99 yen đổi một USD, còn đồng franc Thụy Sĩ tăng giá lên mức 0,87815 franc đổi một USD.

Các tài sản trú ẩn an toàn sau thông báo lần này chắc chắn sẽ bao gồm đồng yen Nhật. Trái phiếu Kho bạc Mỹ, đặc biệt là kỳ hạn ngắn, cũng sẽ được ưa chuộng. Tuy nhiên, ngay cả trái phiếu dài hạn của Mỹ cũng có thể hưởng lợi.

Lợi suất trái phiếu Kho bạc Mỹ kỳ hạn 10 năm giảm mạnh 14 điểm cơ bản, xuống mức thấp nhất trong năm tháng là 4,04%, do giới đầu tư chuẩn bị cho tình trạng tăng trưởng kinh tế Mỹ chậm lại. Các hợp đồng tương lai lãi suất phản ánh kỳ vọng về khả năng Cục Dự trữ Liên bang (Fed) sẽ sớm cắt giảm lãi suất trong những tháng tới.

Lo ngại về tác động của chiến tranh thương mại toàn cầu leo thang và các dữ liệu kinh tế Mỹ yếu hơn dự kiến đã khiến nỗi lo suy thoái tăng cao, kéo theo đồng USD yếu đi trong năm nay.

Các đối tác thương mại của Mỹ dự kiến sẽ đáp trả bằng các biện pháp tương tự, dẫn đến giá cả tăng mạnh trên diện rộng.

Chỉ số Dollar Index (đo sức mạnh đồng USD so với sáu đồng tiền chủ chốt khác) hiện ở mức 103,13, thấp nhất kể từ giữa tháng 10.

Đồng euro ban đầu tăng mạnh sau thông báo áp thuế và hiện tăng 0,63%, đạt mức 1 euro = 1,091625 USD. Đồng bảng Anh cũng tăng 0,42%, đạt 1,30655 USD/GBP.

Rodrigo Catril, chiến lược gia tiền tệ cấp cao tại National Australia Bank, cho biết sự phục hồi của đồng euro có lẽ là do châu Âu ưu tiên hỗ trợ nền kinh tế trước thuế quan mới của Mỹ, thay vì ngay lập tức trả đũa.

Tôi nghĩ thị trường đang hài lòng với cách tiếp cận bình tĩnh và cân nhắc từ phía châu Âu.

Tuy nhiên, các đồng tiền châu Á không có may mắn tương tự. Đồng nhân dân tệ của Trung Quốc trên thị trường nội địa giảm xuống mức thấp nhất kể từ ngày 13/2. Đồng nhân dân tệ trên thị trường quốc tế cũng chạm mức thấp nhất trong một tháng.

Đồng ringgit của Malaysia, đồng won của Hàn Quốc và đồng baht của Thái Lan đều mất giá so với USD.

Châu Á chịu tác động lớn nhất của các mức thuế này, với Trung Quốc, Hàn Quốc và Đài Loan phải đối mặt với các mức tăng đáng kể, trong khi các quốc gia Mỹ Latinh chịu mức thuế thấp hơn.

Ở những nơi khác, đồng peso Mexico và đô la Canada tương đối ổn định trong phiên giao dịch tại châu Á. Canada và Mexico, hai đối tác thương mại lớn nhất của Mỹ, đã chịu mức thuế 25% đối với nhiều hàng hóa và sẽ không bị áp thêm thuế trong đợt này.

Giá dầu giảm ngay gần 3%

Giá dầu đã giảm khoảng 2 USD vào thứ Năm, sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố áp dụng các mức thuế quan đối ứng với nhiều đối tác thương mại, làm dấy lên lo ngại chiến tranh thương mại toàn cầu sẽ khiến nhu cầu dầu thô suy yếu.

Giá dầu Brent giao sau giảm 1,97 USD, tương đương 2,63%, xuống mức 72,98 USD/thùng vào lúc 00:33 GMT. Dầu thô ngọt nhẹ Tây Texas (WTI) của Mỹ giảm 1,98 USD, tương đương 2,76%, xuống 69,73 USD/thùng.

Cả hai loại dầu chuẩn trên trước đó đã tăng trong phiên giao dịch gần nhất, nhưng quay đầu giảm mạnh trong lúc Tổng thống Trump tổ chức họp báo chiều thứ Tư, khi ông công bố áp mức thuế cơ bản 10% với tất cả hàng nhập khẩu vào Mỹ, và các mức thuế cao hơn nữa đối với hàng chục đối tác thương mại lớn nhất của nước này.

Chúng tôi biết rằng điều này sẽ tác động tiêu cực đến thương mại, tăng trưởng kinh tế, và do đó làm giảm triển vọng tăng trưởng nhu cầu dầu mỏ. Tuy nhiên, mức độ ảnh hưởng xấu tới đâu thì vẫn chưa rõ ràng ngay lúc này, vì tác động sẽ đến chậm hơn một chút.

Theo thông tin từ Nhà Trắng hôm thứ Tư, dầu mỏ, khí đốt và các sản phẩm lọc dầu được miễn áp thuế theo chính sách thuế quan mới của Tổng thống Trump.

Tuy nhiên, chính sách thuế quan này vẫn có thể gây lạm phát, làm chậm tăng trưởng kinh tế và gia tăng các tranh chấp thương mại—những khả năng này đã khiến giá dầu chịu áp lực giảm mạnh.

Thêm vào tâm lý bi quan, dữ liệu của Cơ quan Thông tin Năng lượng Mỹ (EIA) công bố hôm thứ Tư cho thấy tồn kho dầu thô của Mỹ tuần trước tăng mạnh ngoài dự kiến lên tới 6,2 triệu thùng, ngược với dự báo của các nhà phân tích trước đó là giảm 2,1 triệu thùng.

Giá vàng lập đỉnh kỷ lục khi giới đầu tư đổ xô vào tài sản an toàn

Tâm lý nhà đầu tư lo lắng đổ xô tìm đến các tài sản trú ẩn an toàn vào thứ Năm, đẩy giá vàng lên mức cao kỷ lục.

Giá vàng giao ngay tăng 0,5%, đạt 3.148,05 USD/ounce vào lúc 03:25 GMT, sau khi chạm mức kỷ lục mọi thời đại 3.167,57 USD/ounce trước đó trong phiên.

Hợp đồng vàng tương lai của Mỹ cũng tăng 0,2%, lên 3.172,60 USD/ounce.

Có một vài lý do khiến thuế quan làm tăng nhu cầu đối với vàng. Một trong số đó là việc thuế quan có thể làm chậm nền kinh tế Mỹ, làm tăng khả năng Cục Dự trữ Liên bang (Fed) sẽ cắt giảm lãi suất trong tương lai.

Chính quyền Trump cũng xác nhận rằng mức thuế 25% đối với ô tô và xe tải nhập khẩu trên toàn cầu sẽ có hiệu lực từ ngày 3/4 như kế hoạch, và thuế đối với linh kiện ô tô sẽ bắt đầu từ ngày 3/5.

Vàng – từ lâu được xem là công cụ phòng vệ trước các bất ổn chính trị và tài chính – đã tăng hơn 19% từ đầu năm đến nay, nhờ sự bất định xung quanh các chính sách thuế quan, khả năng cắt giảm lãi suất, xung đột địa chính trị và hoạt động mua vào của các ngân hàng trung ương.

Hiện có một xu hướng đầu cơ sớm trong giới giao dịch, khi họ dự đoán rằng chính sách của ông Trump sẽ khiến các ngân hàng trung ương chuyển dự trữ từ tài sản định danh bằng USD sang vàng.

Trong khi đó, dữ liệu cho thấy việc làm tư nhân tại Mỹ trong tháng 3 tăng mạnh hơn dự đoán, nhưng các nhà kinh tế vẫn giữ quan điểm rằng thị trường lao động đang dần chững lại trong bối cảnh bất ổn kinh tế ngày càng tăng.

Tất cả sự chú ý giờ đang đổ dồn vào báo cáo việc làm phi nông nghiệp của Mỹ dự kiến công bố vào thứ Sáu, để tìm thêm manh mối về định hướng chính sách của Fed trong thời gian tới.

Ở các kim loại quý khác, giá bạc giao ngay giảm 1,5% xuống còn 33,52 USD/ounce, bạch kim giảm 0,7% còn 977,17 USD/ounce và palladium mất 0,5%, còn 965,14 USD/ounce.