Toàn cảnh đại án Vạn Thịnh Phát xét xử từ 5/3 đến 29/4

Theo cáo trạng của Viện Kiểm sát nhân dân tối cao xác định, trong quá trình hoạt động, Tập đoàn Vạn Thịnh Phát do bà Lan làm Chủ tịch HĐQT đã xây dựng “hệ sinh thái Vạn Thịnh Phát” với hơn 1.000 doanh nghiệp gồm các công ty con, công ty thành viên trong và ngoài nước, được chia thành nhiều tầng lớp, với hàng trăm cá nhân được thuê đứng tên đại diện pháp luật.

Những người được thuê này đều có quan hệ họ hàng hoặc là cán bộ, công nhân viên Tập đoàn Vạn Thịnh Phát. Trong đó, SCB có vai trò đặc biệt quan trọng, được sử dụng như một công cụ tài chính để cấp vốn cho các công ty trong hệ sinh thái.

Tập đoàn Vạn Thịnh Phát do bà Trương Mỹ Lan làm Chủ tịch HĐQT đã xây dựng “hệ sinh thái Vạn Thịnh Phát” với hơn 1.000 doanh nghiệp gồm các công ty con, công ty thành viên trong và ngoài nước, được chia thành nhiều tầng lớp, với hàng trăm cá nhân được thuê đứng tên đại diện pháp luật.

Từ năm 2011, bà Lan thâu tóm 3 ngân hàng tư nhân để hợp nhất thành SCB. Dù không trực tiếp nắm quyền điều hành, bà Lan sở hữu tới 91,5% cổ phần của SCB và là cổ đông có “quyền lực” để chỉ đạo, điều hành, thực chất là thao túng toàn bộ hoạt động của SCB, phục vụ cho các mục đích của mình. Để lấy tiền từ SCB, bà Lan và đồng phạm đã thực hiện một chuỗi hành vi phạm tội. Đó là tuyển chọn, bố trí nhân sự thân tín vào các vị trí chủ chốt tại SCB; thành lập một số đơn vị thuộc SCB chuyên trách cho vay, giải ngân theo yêu cầu của bà Lan; thành lập, sử dụng hàng ngàn công ty “ma”, thuê nhiều cá nhân; cấu kết với các cá nhân đứng đầu nhiều doanh nghiệp liên quan để thực hiện tội phạm.

Cùng với đó là thông đồng với nhiều công ty thẩm định giá để nâng khống giá trị tài sản bảo đảm; tạo lập hồ sơ vay vốn khống để rút tiền từ SCB; lập phương án rút tiền, “cắt đứt” dòng tiền sau giải ngân; bán nợ xấu, bán các khoản cấp tín dụng trả chậm để giảm dư nợ tín dụng, giảm nợ xấu, để che giấu sai phạm; mua chuộc, tác động người có chức vụ, quyền hạn trong cơ quan nhà nước làm trái công vụ.

Bị cáo Trương Mỹ Lan bị truy tố về 3 tội “Đưa hối lộ”, “Vi phạm quy định về hoạt động của ngân hàng” và “Tham ô tài sản”.

Từ năm 2012 đến 2022, bà Lan cùng đồng phạm đã được SCB giải ngân hàng ngàn khoản vay, với tổng số tiền hơn 1 triệu tỷ đồng. Phần lớn hồ sơ khoản vay được lập khống, tài sản đảm bảo không đủ giá trị pháp lý. Tính đến tháng 10/2022, tổng dư nợ không có khả năng thu hồi là hơn 677.000 tỷ đồng.

Theo cáo trạng, trừ đi giá trị tài sản bảo đảm, bà Lan chiếm đoạt 304.000 tỷ đồng, gây thiệt hại hơn 129.000 tỷ đồng ở hành vi tham ô tài sản, gây thiệt hơn 64.000 tỷ đồng ở hành vi vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng. Như vậy, bị cáo Lan gây thiệt hại khoảng 498.000 tỷ đồng (PV).

Dù không trực tiếp nắm quyền điều hành, bà Lan sở hữu tới 91,5% cổ phần của SCB và là cổ đông có “quyền lực” để chỉ đạo, điều hành, thực chất là thao túng toàn bộ hoạt động của SCB, phục vụ cho các mục đích của mình.

Ngoài Trương Mỹ Lan, trong số 85 bị cáo còn lại, nhiều bị cáo được xác định có vai trò giúp sức tích cực để bà Lan thực hiện hành vi phạm tội. Đầu tiên là hai cựu Chủ tịch HĐQT SCB: Đinh Văn Thành (đang bị truy nã) và Bùi Anh Dũng. Ông Đinh Văn Thành từng là Phó Tổng Giám đốc, Phó Chủ tịch HĐQT Ngân hàng Đệ Nhất. Từ ngày 28/6/2012 đến ngày 6/12/2020, ông Thành được bà Lan sắp xếp làm Chủ tịch HĐQT SCB.

Năm 2020, ông Thành xin nghỉ, ra nước ngoài và giới thiệu ông Bùi Anh Dũng thay thế vị trí Chủ tịch HĐQT. Trong thời gian còn làm việc, ông Thành đã ký quyết định thành lập 3 đơn vị chuyên thực hiện các hồ sơ vay trái pháp luật của bà Lan và Tập đoàn Vạn Thịnh Phát. Ông Thành cũng ký hồ sơ cấp tín dụng cho các khoản vay của bà Lan nhưng cho công ty “ma” hoặc cho các cá nhân được thuê đứng tên.

Trong 86 bị can, bà Trương Mỹ Lan, Chủ tịch Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, bị đề nghị truy tố 3 tội danh: Đưa hối lộ, Vi phạm quy định về hoạt động của ngân hàng và Tham ô tài sản.

Trong nhóm cán bộ của Ngân hàng Nhà nước (NHNN), bị can Đỗ Thị Nhàn, cựu Cục trưởng Cục Thanh tra, giám sát ngân hàng II - NHNN, bị đề nghị truy tố về tội Nhận hối lộ. Bị can Nguyễn Văn Hưng - cựu Phó Chánh thanh tra phụ trách Cơ quan thanh tra, giám sát NHNN - bị đề nghị tội Lợi dụng chức vụ khi thi hành công vụ.

Bị can Nguyễn Cao Trí, Chủ tịch Công ty Văn Lang và Công ty Capella, bị đề nghị truy tố tội Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản.

Các bị can khác bị cáo buộc các tội danh: Tham ô tài sản; Vi phạm quy định về hoạt động của ngân hàng; Nhận hối lộ; Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ; Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng.