Meta thắng kiện bản quyền AI, nhưng vẫn có thể bị kiện tiếp trong tương lai

Cụ thể, theo phán quyết của tòa, ngày 25/6, Meta đã giành chiến thắng trong một vụ kiện bản quyền quan trọng liên quan đến mô hình trí tuệ nhân tạo Llama của công ty, đối đầu với 13 tác giả nổi tiếng – trong đó có Sarah Silverman và Ta-Nehisi Coates.

Tuy nhiên, thẩm phán liên bang Vince Chhabria khẳng định rằng phán quyết lần này chỉ mang tính giới hạn, và không đồng nghĩa với việc Meta hoàn toàn vô can trong các vấn đề pháp lý tương tự.

Trong phán quyết, thẩm phán Chhabria đồng tình với lập luận của Meta rằng việc công ty sử dụng sách để huấn luyện mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) được bảo vệ theo nguyên tắc “sử dụng hợp lý” (fair use) trong luật bản quyền Mỹ.

Ông cũng lưu ý rằng “về nguyên tắc, việc sao chép tác phẩm có bản quyền mà không có sự cho phép là hành vi bất hợp pháp,” song trong trường hợp này, các nguyên đơn đã không đưa ra được bằng chứng thuyết phục cho thấy hành vi của Meta gây “thiệt hại thị trường” cho họ.

“Dựa trên hồ sơ hiện tại, Meta đã bác bỏ được lập luận yếu ớt rằng hành vi sao chép của họ gây ra hoặc đe dọa thiệt hại nghiêm trọng về thị trường,” Chhabria viết, dù thừa nhận kết luận đó “có thể đi ngược với thực tế.”

Ông cũng cho rằng việc Meta “sao chép với mục đích biến đổi” (transformative purpose) – tức là sử dụng tài liệu gốc theo cách mới để tạo ra giá trị khác – phù hợp với tinh thần của luật sử dụng hợp lý.

Người phát ngôn Meta phát biểu sau phán quyết: “Chúng tôi đánh giá cao quyết định của Tòa. Các mô hình AI mã nguồn mở đang thúc đẩy đổi mới, năng suất và sáng tạo trên toàn cầu, và việc sử dụng hợp lý các tài liệu có bản quyền là khung pháp lý quan trọng để phát triển công nghệ mang tính chuyển đổi này.”

Dù vậy, thẩm phán Chhabria cũng chỉ ra nhiều điểm yếu trong lập luận của Meta, đặc biệt là khi công ty cho rằng nếu các doanh nghiệp không được phép sử dụng văn bản có bản quyền để huấn luyện AI, điều đó sẽ “cản trở nghiêm trọng lợi ích công chúng”. Ông gọi đó là một lập luận “vô lý”.

“Meta dường như muốn nói rằng nếu không được tự do sử dụng nội dung có bản quyền, sự phát triển của LLM và các công nghệ AI tạo sinh sẽ bị đình trệ – điều đó thật nực cười,” ông viết.

Đặc biệt, Chhabria nhấn mạnh rằng phán quyết lần này không đồng nghĩa với việc việc Meta sử dụng dữ liệu có bản quyền để huấn luyện AI là hoàn toàn hợp pháp.

Đây không phải là vụ kiện tập thể, nên phán quyết chỉ áp dụng cho quyền lợi của 13 tác giả này – không bao gồm hàng loạt tác giả khác có tác phẩm bị Meta sử dụng.

Đồng thời, ông Chhabria cũng để ngỏ khả năng các tác giả khác có thể tiếp tục khởi kiện trong tương lai.

Ngoài ra, tòa vẫn đang xem xét một cáo buộc riêng biệt từ phía nguyên đơn, rằng Meta “có thể đã phát tán bất hợp pháp các tác phẩm của họ qua mạng torrent.”

Trong khi đó, đầu tuần này, một thẩm phán khác cũng ra phán quyết rằng việc công ty Anthropic sử dụng sách để huấn luyện mô hình AI Claude là một hành vi “mang tính biến đổi” và do đó đáp ứng điều kiện của luật fair use. Tuy nhiên, tòa vẫn yêu cầu đưa vụ việc ra xét xử do nghi ngờ Anthropic đã tải hàng triệu cuốn sách lậu về để huấn luyện mô hình.

“Việc Anthropic sau đó có mua bản chính thức của cuốn sách mà họ từng tải lậu trên mạng không miễn trừ trách nhiệm pháp lý của họ, nhưng có thể ảnh hưởng đến mức độ bồi thường theo luật,” thẩm phán nhận định.