Đề xuất những khoản thu nhập không phải đóng bảo hiểm xã hội

Bảo hiểm xã hội Việt Nam vừa có ý kiến về dự thảo nghị định và thông tư quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Bảo hiểm xã hội.

Cụ thể, Bảo hiểm xã hội đề nghị quy định cụ thể các loại phụ cấp, khoản bổ sung không phải đóng bảo hiểm xã hội.

Theo đó, tiền lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc không gồm các chế độ và phúc lợi khác nêu trong điều 104 Bộ luật Lao động, tiền thưởng sáng kiến, tiền ăn giữa ca, hỗ trợ xăng xe, điện thoại, đi lại, tiền nhà ở, tiền giữ trẻ, nuôi con nhỏ, sinh nhật, hỗ trợ khi có thân nhân tử vong, có người thân kết hôn…

Lý do là doanh nghiệp có nhiều khoản phụ cấp, bổ sung trả cho người lao động với các tên gọi đa dạng, phong phú hoặc gọi theo vùng miền dẫn đến khó xác định chính xác khoản nào làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội.

Việc bổ sung các khoản tiền không gắn với quá trình lao động, làm việc như đề xuất này còn tạo thuận lợi khi thực hiện.

Trước đó, một chuyên gia của Bảo hiểm xã hội Việt Nam cho biết một trong những nguyên nhân lương hưu của người lao động chưa cao do hiện tượng "chẻ" thu nhập qua nhiều phụ cấp, hỗ trợ hoặc thỏa thuận tiền lương ghi trong hợp đồng thấp, dẫn tới căn cứ đóng bảo hiểm xã hội thấp.

"Trách nhiệm đóng bảo hiểm xã hội của chủ sử dụng lao động chiếm 2/3 tổng số tiền phải đóng bảo hiểm xã hội dẫn đến các doanh nghiệp cố lách luật để giảm bớt phần trách nhiệm với người lao động", vị này nói.

Về truy thu, truy đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, Bảo hiểm xã hội đề xuất cụ thể lãi suất làm cơ sở tính tiền lãi truy thu ở mức 0,03%/ngày để phù hợp, thống nhất cách tính với doanh nghiệp chậm đóng, trốn đóng.

Nếu chủ sử dụng lao động chưa đóng đủ số tiền phải đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc thì giải quyết chế độ, xác nhận thời gian đóng cho người lao động tới thời điểm đã đóng bảo hiểm xã hội.

Sau khi thu hồi số tiền phải đóng, cơ quan chuyên môn xác nhận, bổ sung thời gian đóng và điều chỉnh mức hưởng chế độ liên quan. Việc này phù hợp với nguyên tắc “đóng đến đâu, xác nhận đến đó”, đảm bảo tốt hơn quyền của người lao động.

Vụ Pháp chế, Bảo hiểm xã hội Việt Nam cho biết do chưa có mức trần đối với các khoản hỗ trợ như xăng xe, điện thoại, đi lại, nhà ở, giữ trẻ, nuôi con nhỏ, có chủ sử dụng lao động chia nhỏ quỹ lương, đẩy thu nhập của người lao động vào các khoản nêu trên để trốn đóng bảo hiểm xã hội.

Việc này khiến cơ quan bảo hiểm xã hội không đủ căn cứ chứng minh hành vi vi phạm hay kiến nghị khởi tố vi phạm.

Với doanh nghiệp nợ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế, ngành bảo hiểm xã hội đang phối hợp với cơ quan chức năng, công đoàn trong khởi kiện chủ sử dụng lao động ra tòa án dân sự, xử phạt vi phạm hoặc kiến nghị cơ quan có thẩm quyền truy cứu trách nhiệm hình sự.

Bảo hiểm xã hội Việt Nam và Bộ Công an đã có quy chế phối hợp về cung cấp hồ sơ, tài liệu các vụ việc trốn đóng, gian lận, trục lợi bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế…