Đề nghị Bộ Công an làm rõ trách nhiệm các công ty kiểm toán cho SCB

Kiến nghị này được Hội đồng xét xử (HĐXX) Tòa án nhân dân TP HCM nêu sau xét xử giai đoạn 1 vụ án xảy ra tại Ngân hàng Sài Gòn (SCB) và Vạn Thịnh Phát.

Hội đồng xét xử (HĐXX) đã tuyên bố bản án với các bị cáo trong vụ Vạn Thịnh Phát. Bà Trương Mỹ Lan nhận án tử hình, bị buộc bồi hoàn cho SCB số tiền 673.849 tỷ đồng.

Theo đó, HĐXX đề nghị Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu (C03, Bộ Công an), Viện kiểm sát nhân dân tối cao trong quá trình điều tra vụ án giai đoạn 2 tiếp tục làm rõ vai trò, trách nhiệm của các công ty kiểm toán tại SCB và xử lý vi phạm nếu đủ căn cứ.

Giai đoạn sau hợp nhất, từ 2012 đến 2020, ba hãng kiểm toán lớn thuộc nhóm "Big 4" danh tiếng hàng đầu thế giới, gồm Ernst & Young Việt Nam (EY Việt Nam), Deloitte Việt Nam và KPMG Việt Nam được SCB thuê làm đơn vị kiểm toán độc lập hằng năm.

Cụ thể, EY Việt Nam là đơn vị kiểm toán cho ngân hàng này trong 5 năm, từ 2012 đến 2016. Sau đó, SCB đổi công ty kiểm toán sang Deloitte Việt Nam trong 3 năm, 2017-2019. Năm 2020, KPMG Việt Nam là đơn vị kiểm toán cho ngân hàng này.

10 năm qua, 3 hãng kiểm toán thuộc nhóm "Big 4" đều đưa ra ý kiến chấp nhận toàn phần với báo cáo tài chính của SCB và không cho thấy những điểm bất thường nào về tình hình tài chính của ngân hàng. Tại thời điểm tháng 6/2021 - đợt kiểm toán soát xét gần nhất trước vụ án, ngân hàng này có lợi nhuận trước thuế 6 tháng hơn 450 tỷ đồng, vốn chủ sở hữu gần 22.000 tỷ.

Đề nghị Bộ Công an làm rõ trách nhiệm các công ty kiểm toán cho SCB

Song, tại thời điểm khởi tố vụ án, trên hệ thống sổ sách của SCB thể hiện tổng tiền ngân hàng huy động và vay các tổ chức tín dụng khác là 673.586 tỷ đồng, trong đó tiền huy động từ khách hàng 511.262 tỷ đồng, phát hành giấy tờ có giá 76.845 tỷ đồng, vay NHNN 66.030 tỷ đồng và vay từ các tổ chức tín dụng khác 6.756 tỷ đồng.

Vốn chủ sở hữu đạt 21.036 tỷ đồng. Tổng nguồn vốn của ngân hàng theo sổ sách kế toán tại ngày 17/10/2022 là 713.420 tỷ đồng.

Khi vụ án được điều tra, ngày 8/10/2022 Thống đốc NHNN yêu cầu SCB thuê tổ chức kiểm toán độc lập rà soát, đánh giá thực trạng tài chính, xác định giá trị thực của vốn điều lệ. Kết quả báo cáo rà soát đánh giá cho thấy SCB đã âm vốn chủ sở hữu 443.769 tỷ đồng; lỗ lũy kế 464.547 tỷ đồng.

Đáng nói, đối với nhóm Trương Mỹ Lan, kết quả điều tra cho thấy xuyên suốt quá trình, hơn 1,06 triệu tỷ đồng đã được giải ngân.

Tính đến thời điểm bị khởi tố, dư nợ của nhóm Trương Mỹ Lan còn 677.286 tỷ đồng. Trong khi đó tổng số dư tiền gửi của khách hàng tại SCB đang hơn 511.262 tỷ đồng. Kết quả thẩm định giá của Công ty Hoàng Quân cho thấy giá trị tài sản SCB còn lại là 295.940 tỷ đồng.

Liên quan tới vụ việc này, trả lời chất vấn tại phiên họp Ủy ban Thường vụ Quốc hội hồi giữa tháng 3, Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc nói, các công ty kiểm toán hàng đầu thế giới kiểm toán SCB nhưng đều vi phạm. Theo ông, vi phạm này là do kiểm toán viên, thẩm định viên, chứ không phải do công tác quản lý

Ông nói thêm, những sai phạm của kiểm toán độc lập trong các vụ án hình sự do nhiều yếu tố, như năng lực, tinh thần trách nhiệm cán bộ kiểm toán. Ông Phớc nói cũng không loại trừ có sự cấu kết và cố tình vi phạm pháp luật của kiểm toán viên.

Bộ trưởng Tài chính cho hay cơ quan này tiếp tục siết chặt hoạt động của các công ty kiểm toán, kiểm tra lại các bộ hồ sơ và sẽ xử lý nghiêm nếu phát hiện có sai phạm.