Công nghệ AI có thể 'cách mạng hóa' ngành tài chính nhưng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro

Microsoft cho rằng công nghệ AI sẽ cách mạng hóa ngành quản lý tài sản

Trí tuệ nhân tạo (AI) sẽ tạo ra sự thay đổi lớn trong ngành quản lý tài sản, khi khả năng xử lý dữ liệu vượt trội của công nghệ này giúp giảm bớt các rào cản cạnh tranh với các ngân hàng truyền thống.

Đây là nhận định của Martin Moeller, Giám đốc AI & GenAI phụ trách mảng dịch vụ tài chính khu vực EMEA của Microsoft.

Theo Moeller, AI có thể tổng hợp và phân tích dữ liệu tài chính với tốc độ và độ chính xác cao, cho phép một nhóm nhỏ thực hiện những công việc mà trước đây phải cần đến cả một đội ngũ lớn tại ngân hàng.

Công nghệ AI tạo ra một sự thay đổi lớn trong bối cảnh cạnh tranh. Công nghệ AI giúp hạ thấp đáng kể rào cản gia nhập thị trường đối với các startup, tương tự như cách mà quá trình số hóa và sự phát triển của Internet đã làm trong nhiều thập kỷ trước. 

Công nghệ AI đang định hình lại ngành tài chính

Từ đầu năm 2024, Klarna, nhà cung cấp dịch vụ thanh toán của Thụy Điển, đã sử dụng công nghệ AI từ OpenAI (đối tác của Microsoft) để thực hiện công việc tương đương 700 nhân viên.

UBS, tập đoàn quản lý tài sản lớn nhất thế giới, cũng nhìn thấy tiềm năng to lớn của AI. CEO Sergio Ermotti cho biết AI có thể tăng năng suất và giúp công việc trở nên dễ dàng hơn.

Moeller nhận định rằng AI không chỉ giúp giảm chi phí cho các công ty khởi nghiệp mà còn hỗ trợ các văn phòng gia đình (family offices) – những tổ chức quản lý tài sản cho giới siêu giàu – trong cuộc cạnh tranh với các nhà quản lý tài sản chuyên nghiệp.

Ngay cả những ngân hàng vốn ít tham gia vào lĩnh vực quản lý tài sản cũng có thể gia nhập thị trường nhờ AI mà không cần đầu tư mạnh vào đội ngũ tư vấn viên.

Sự phát triển của AI còn được thúc đẩy bởi sự thay đổi trong hành vi khách hàng, đặc biệt là giới doanh nhân trẻ có xu hướng tự quản lý khoản đầu tư thay vì nhờ đến các cố vấn tài chính.

Đáp lại xu hướng này, nhiều ngân hàng đang triển khai AI để giúp khách hàng tự động tổng hợp thông tin tài chính một cách độc lập.

Khách hàng cần có quyền truy cập vào dữ liệu tài chính phức tạp bất cứ lúc nào, 24/7. Việc xây dựng danh mục đầu tư cũng có thể được thực hiện bằng AI thông thường.

Hiện tại, AI vẫn chưa trực tiếp tư vấn các sản phẩm hay ra quyết định đầu tư. Tuy nhiên, thế hệ AI tiếp theo, được gọi là "Agentic AI", dự kiến sẽ ra mắt trong khoảng hai năm tới. Đây sẽ là loại AI có khả năng tự đưa ra quyết định đầu tư mà không cần sự can thiệp của con người.

Với tốc độ phát triển nhanh chóng, AI hứa hẹn sẽ trở thành một công cụ không thể thiếu trong ngành quản lý tài sản, giúp nâng cao hiệu suất và giảm chi phí, đồng thời thay đổi cách các tổ chức tài chính và khách hàng tiếp cận đầu tư.

Cảnh báo AI có thể làm gia tăng rủi ro "bank run"

Một nghiên cứu mới từ Anh chỉ ra rằng tin giả do công nghệ AI tạo ra và lan truyền trên mạng xã hội có thể làm tăng nguy cơ "bank run" (rút tiền hàng loạt), buộc các ngân hàng phải cải thiện hệ thống giám sát để phát hiện và kiểm soát thông tin sai lệch có thể ảnh hưởng đến hành vi khách hàng.

Theo nghiên cứu do tổ chức Say No to Disinfo và công ty truyền thông Fenimore Harper công bố, AI có thể tạo ra những tin tức giả mạo về tính an toàn của tiền gửi hoặc những hình ảnh chế nhạo các vấn đề bảo mật ngân hàng, sau đó khuếch đại chúng qua quảng cáo trên mạng xã hội.

Sự sụp đổ của Silicon Valley Bank năm 2023, khi khách hàng rút 42 tỷ USD chỉ trong 24 giờ, đã làm dấy lên lo ngại về việc mạng xã hội có thể thúc đẩy những cuộc rút tiền hàng loạt. Những tiến bộ trong AI đang làm trầm trọng thêm rủi ro này. Hội đồng Ổn định Tài chính G20 từng cảnh báo rằng AI có thể giúp các tác nhân xấu tạo ra và lan truyền thông tin sai lệch, gây ra các cuộc khủng hoảng tài chính nghiêm trọng, bao gồm cả bank run.

Trong nghiên cứu, Say No to Disinfo đã thử nghiệm với khách hàng ngân hàng Anh bằng cách cho họ xem nội dung giả mạo được tạo bởi AI. Kết quả cho thấy 33% người tham gia cho biết họ "rất có khả năng" sẽ rút tiền, trong khi 27% khác nói rằng họ "có thể" sẽ làm vậy.

Báo cáo cũng ước tính rằng chỉ với 10 bảng Anh (khoảng 12,48 USD) chi cho quảng cáo trên mạng xã hội, một lượng tiền gửi lên tới 1 triệu bảng có thể bị rút khỏi ngân hàng. Con số này được tính toán dựa trên dữ liệu trung bình về tiền gửi của khách hàng tại Anh, chi phí quảng cáo trên mạng xã hội và mức độ tiếp cận của những nội dung này.

Nghiên cứu nhấn mạnh rằng các ngân hàng cần giám sát chặt chẽ truyền thông và mạng xã hội, đồng thời tích hợp hệ thống giám sát này với dữ liệu rút tiền để nhanh chóng phát hiện và phản ứng với các cuộc tấn công bằng thông tin sai lệch.

Bình luận về nghiên cứu này, ông Woody Malouf, Giám đốc chống tội phạm tài chính của Revolut, cho biết fintech có trụ sở tại London đã triển khai hệ thống giám sát theo thời gian thực để phát hiện các mối đe dọa không chỉ với khách hàng mà còn trong toàn bộ hệ sinh thái tài chính.

Chúng tôi tin rằng một sự kiện rút tiền hàng loạt do AI gây ra là khó xảy ra, nhưng vẫn có thể xảy ra. Vì vậy, các tổ chức tài chính cần chuẩn bị kỹ càng.

Ông Malouf đồng thời kêu gọi các nền tảng mạng xã hội đóng vai trò lớn hơn trong việc ngăn chặn các mối đe dọa này.

Một số ngân hàng lớn khác như NatWest và Barclays đã từ chối bình luận hoặc không phản hồi yêu cầu từ Reuters.

Trong khi các cơ quan quản lý tài chính bày tỏ lo ngại về tác động của AI đối với sự ổn định tài chính, phần lớn các ngân hàng vẫn lạc quan về tiềm năng của công nghệ này.

Các ngân hàng đang nỗ lực quản lý và giảm thiểu rủi ro liên quan đến công nghệ AI, trong khi các cơ quan quản lý cũng đang nghiên cứu những thách thức về ổn định tài chính mà công nghệ này có thể gây ra.

Báo cáo này được công bố độc lập với Hội nghị Thượng đỉnh về AI tại Pháp tuần này, nơi các nhà lãnh đạo chính trị và doanh nghiệp tập trung vào việc thúc đẩy AI, thay vì chỉ bàn về các rủi ro như hội nghị trước đó.