Chuyên gia hiến kế chống thất thu thuế thương mại điện tử

Tại Tọa đàm về 'Tăng cường hiệu quả quản lý thuế đối với thương mại điện tử' do Cổng Thông tin điện tử Chính phủ tổ chức ngày 23/9, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh đã có ý kiến trước quan điểm cho rằng chúng ta vẫn còn thất thu lớn từ những "ông lớn" như: Google, Facebook, YouTube… khi số thu thuế nhà thầu thông qua các tổ chức tại Việt Nam khai thay, nộp thay chỉ quanh ngưỡng 1.000 tỷ đồng trong khi doanh thu của những doanh nghiệp này là hàng tỷ USD mỗi năm.

Cụ thể, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh cho biết, trước hết chúng ta biết rằng trong thực tế, khi bắt đầu tăng cường quản lý và học hỏi kỹ hơn, ngay trong năm 2022 lượng thu thuế thương mại điện tử tăng lên một cách vượt bậc.

Đặc biệt, những ông lớn như Google, Amazon,... lượng nộp thuế của họ từ chỗ rất nhỏ đến lúc có hàng ngàn tỷ đồng như hiện nay cũng đã là một bước tiến vượt bậc.

Tuy nhiên, doanh thu từ những ông lớn này ở trên thị trường Việt Nam là rất lớn, nhưng lượng thuế họ nộp chưa tương xứng.

PGS.TS Đinh Trọng Thịnh, chuyên gia kinh tế đề xuất cần sớm hoàn thiện chính sách thuế để chống thất thu thuế thương mại điện tử.

Rõ ràng chúng ta cần phải có cơ sở thống kê dữ liệu, các kho dữ liệu lớn và các phương pháp quản lý để từ đó chúng ta có bằng chứng để có thể thu đúng, thu đủ từ các ông lớn này.

Như Bộ Thông tin truyền thông đã nói, hàng hóa nhỏ di chuyển qua biên giới theo thống kê từ tháng 1 - 6/2024, mỗi tháng có từ khoảng 1,3 tỷ - 1,9 tỷ USD hàng hóa nhỏ qua biên giới không phải đóng thuế.

Những hàng hóa này rõ ràng khi đóng thuế đã là một con số rất lớn. Bình quân một ngày khoảng 50 triệu USD vào, ra thị trường Việt Nam, nhưng chúng ta hoàn toàn miễn. Như vậy cơ chế chính sách của chúng ta đang không phù hợp.

Chúng ta thấy rằng, Liên minh châu Âu từ tháng 1/2021 đã bỏ quy định những hàng hóa có giá trị dưới 22 euro phải đóng thuế. Hay ví dụ như nước Anh, 135 bảng Anh trước đây không phải đóng thuế, bây giờ phải đóng thuế.

Ngay bên cạnh chúng ta là Thái Lan, họ cũng đánh thuế đồng bộ tất cả hàng hóa ra - vào quốc gia mà đều phải chịu thuế suất 7%. Như vậy không kể nhỏ hay lớn. Nếu mỗi ngày chúng ta có 4 - 5 triệu đơn qua biên giới thì con số thất thoát rất lớn.

Hoàn chỉnh các cơ chế chính sách là việc cần làm ngay

Theo PGS.TS Đinh Trọng Thịnh, vì thế hoàn chỉnh các cơ chế chính sách là việc cần làm ngay. Cơ chế chính sách của chúng ta phải phù hợp với từng điều kiện và theo đúng thông lệ. Năm 2010, bằng Quyết định 78, Chính phủ đề nghị không thu thuế đối với những khoản thu nhỏ dưới 1 triệu đồng để giải tỏa vấn đề thông quan và kiểm tra hải quan. Nhưng đến bây giờ, thời đại khác rồi, kinh tế số chỉ cần 1 giây là đã có đầy đủ, chúng ta không phải miễn cái đó.

Thứ hai, phải xây dựng cơ sở dữ liệu lớn, kho dữ liệu. Vì kho này không chỉ phục vụ cho cơ quan thuế để thu đúng, thu đủ, mà còn phục vụ cho việc bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng cũng như việc bảo vệ an sinh xã hội. Cho nên việc chúng ta xây dựng cơ sở dữ liệu, xây dựng kho dữ liệu về thương mại điện tử là việc làm cần thiết và cấp bách.

Tiếp theo là việc ứng dụng công nghệ, chúng ta phải dùng chính công nghệ mới và công nghệ số để quản lý hoạt động thương mại điện tử. Lúc đó chúng ta mới quản lý phù hợp và chặt chẽ.

Điều tiếp theo, là việc tuyên truyền để người kinh doanh chủ động nộp thuế đúng, đủ cho nhà nước. Đó là điều chúng ta phải thực thi. Trên cơ sở như vậy, kể cả các chủ thể không có thể nhân ở Việt Nam nhưng người Việt Nam tiêu dùng hàng hóa của họ vẫn có đòi hỏi, buộc họ phải nộp thuế cho Chính phủ Việt Nam là một điều mỗi người dân cần phát huy điều đó.

PGS.TS Đinh Trọng Thịnh cho rằng kết hợp giữa các Bộ, ban, ngành, kết hợp giữa tuyên truyền, quảng cáo và ý thức của người dân đối với hoạt động quản lý và thu thuế từ thương mại điện tử sẽ là cơ sở chúng ta có thể quản lý thương mại điện tử một cách phù hợp và sâu sát hơn.