Bộ Công Thương yêu cầu Shopee, Tiktok Shop báo cáo việc tăng phí

Trao đổi với báo chí, ông Hoàng Ninh - Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và kinh tế số , Bộ Công Thương - cho rằng, việc các sàn thương mại điện tử (TMĐT) tăng phí hoa hồng có thể mang lại lợi ích nhất định cho các sàn, nhưng tạo ra áp lực không nhỏ đến người bán trên các nền tảng, đặc biệt với những người bán là các đơn vị kinh doanh nhỏ lẻ, các hộ kinh doanh cá thể hoặc cá nhân kinh doanh trên sàn.

Trước việc các sàn thương mại điện tử (TMĐT) như Shopee, Tiktok Shop tăng phí hoa hồng khiến người bán hàng lo lắng, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số sẽ phối hợp với cơ quan liên quan đánh giá tác động của việc điều chỉnh này và yêu cầu các sàn báo cáo về cơ chế thu phí.

Theo ông Ninh, phí hoa hồng trên các sàn giao dịch TMĐT hiện nay không giống nhau và phụ thuộc vào chiến lược kinh doanh của mỗi sàn theo từng thời kỳ..

"Nếu phí hoa hồng tăng cao, khả năng giá hàng hóa sẽ bị điều chỉnh tăng lên để bù đắp chi phí, tác động trực tiếp đến sức mua của người tiêu dùng. Việc nâng phí hoa hồng phải dựa trên cơ sở minh bạch thông tin, phí phải được áp dụng đồng bộ với đối tượng là người bán. Chẳng hạn, phí áp dụng đồng thời cho các đối tượng là người bán trong và ngoài nước và được thông báo trước theo quy định của pháp luật trước khi áp dụng chính thức”, ông Ninh nói.

Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và l kinh tế số cho rằng, theo các quy định tại Nghị định 98 các nền tảng TMĐT có nghĩa vụ công khai, minh bạch các chính sách, bao gồm phí giao dịch, để đảm bảo quyền lợi cho người bán và người tiêu dùng. Các hành vi thay đổi chính sách mà không thông báo rõ ràng, hoặc không thông báo trước theo quy định là hành vi vi phạm hành chính, có thể bị xử phạt theo quy định, với mức phạt từ 20-40 triệu đồng.

"Cục sẽ phối hợp với các cơ quan liên quan như Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia để đánh giá tác động của việc điều chỉnh phí, yêu cầu các sàn báo cáo về cơ chế thu phí, nhằm đảm bảo không có sự lạm dụng vị thế thị trường.

Trường hợp các nền tảng này có các hành vi như cung cấp dịch vụ TMĐT không đúng với hồ sơ đăng ký, với quy chế đã được cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền xác nhận, Cục sẽ yêu cầu chủ sở hữu các nền tảng này giải trình và thực hiện các biện pháp xử phạt vi phạm hành chính theo quy định", ông Ninh nói.

Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số khuyến nghị các sàn TMĐT cần công khai đầy đủ thông tin về việc tăng phí, khi cần thiết có thể thực hiện tham vấn với cộng đồng doanh nghiệp và tuyệt đối tuân thủ các quy định về TMĐT, về cạnh tranh và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng để đảm bảo môi trường TMĐT công bằng, minh bạch và bền vững.

Như trước đó đã đưa tin, các sàn TMĐT gồm:

Shopee cho biết: Từ ngày 1/4, một số ngành hàng sẽ bị điều chỉnh tăng phí cố định lên tới 10% (gấp 3 lần so với trước). Ví dụ: Phụ kiện điện tử, đồng hồ, vali: Tăng từ 3% lên 9%.Sản phẩm mẹ và bé: Tăng từ 4% lên 9,5%.Một số mặt hàng khác: Tăng từ 4% lên 10%. Tuy nhiên, Shopee vẫn duy trì mức phí thấp hơn (1,5-7%) cho các nhóm hàng điện tử, máy tính, di động. Shopee cũng xóa bỏ gói "Freeship Extra" của người bán, tích hợp tính năng miễn phí vận chuyển mặc định cho toàn bộ tài khoản. Điều này có nghĩa là những người bán không muốn trả phí freeship sẽ phải chịu thêm 5-6% phí cho sàn.

TikTok Shop: Tăng phí hoa hồng thêm 1%. Như vậy, các khoản phí cố định trên sàn hiện ở mức 9-13%, tùy mặt hàng. TikTok Shop không cung cấp gói vận chuyển như Shopee.

Lazada Tăng phí cố định lên 4% từ đầu tháng 2, giảm gói Freeship còn 6%.

Thông tin về việc các sàn TMĐT tăng phí đã gây ra làn sóng phản đối trong cộng đồng nhà bán hàng online, KOLs và KOCs. Nhiều người lo ngại rằng chi phí gia tăng sẽ buộc họ phải tăng giá bán sản phẩm, nhưng điều này có thể khiến họ mất khách hàng trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt.

Trên các diễn đàn, hội nhóm kinh doanh online, nhiều chủ cửa hàng than thở rằng, với chính sách phí mới, việc kinh doanh trên sàn chẳng khác gì "làm không công", lợi nhuận gần như bằng không. Một tài khoản Facebook có tên D.Q.N. chia sẻ: "Ví dụ, một sản phẩm giá gốc 450.000 đồng, sau khi cộng các loại phí, khách mua trên Shopee có thể phải trả tới 550.000 đồng. Dù có miễn phí vận chuyển và áp mã giảm giá 30.000-50.000 đồng, giá cuối cùng vẫn cao hơn đáng kể so với trước đây, khiến việc mua sắm sẽ kém hấp dẫn hơn."

Anh Anh Đức, chủ một gian hàng đồ gia dụng trên Shopee, bức xúc: "Nhiều người mua xong về dùng rồi đem trả, mua nhầm trả hàng thì đổ lỗi cho shop khiến cửa hàng phải khiếu nại 2-3 lần mới lấy lại phí vận chuyển. Nay sàn tiếp tục tăng phí, cửa hàng còn phải chịu cả chi phí hoàn hàng cho người mua."

Không chỉ nhà bán hàng, các KOLs, KOCs cũng bị ảnh hưởng, khi nhiều nhãn hàng có thể cắt giảm ngân sách marketing hoặc đàm phán lại mức hoa hồng. Một KOL trên TikTok Shop đã khuyến nghị người tiêu dùng nhanh chóng chốt đơn trước ngày 1/4, vì sau đó các phiên livestream khó có thể duy trì mức giá ưu đãi như trước.